ภาพถ่าย ดร. ทักษิณ ชินวัตร เมื่อปี พ.ศ. 2544
“อีก 5 ปี ประเทศไทยจะไม่มีสลัม”…นี่คือคำพูดของ ดร.ทักษิณ ชินวัตร ในงานเปิดบ้านมั่นคงชุมชนบ่อนไก่ 1 ใน 10 ชุมชนนำร่องโครงการบ้านเอื้ออาทร สมัยที่ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ปี 2547 เพื่อช่วยเหลือประชาชนผู้มีรายได้น้อยให้มีที่อยู่อาศัย ด้วยความเชื่อว่า “บ้าน” คือหนึ่งในปัจจัยสี่ที่สำคัญ ถ้าทุกคนมีที่อยู่อาศัย มีสภาพแวดล้อมที่ดี ก็จะทำให้มีเวลาคิดหาทางประกอบอาชีพและใช้ศักยภาพในการทำงานได้อย่างเต็มที่ ถือเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตให้กับประชาชนผู้ยากไร้ นอกจากนี้ยังช่วยลดปัญหาสังคมได้อีกมากมาย เช่น ลดการบุกรุกที่สาธารณะ ลดชุมชนแออัด ลดปัญหายาเสพติด ลดการกระทำผิดกฎหมายและปัญหาอาชญากรรมต่างๆ การช่วยเหลือให้คนจนมีบ้าน จึงเท่ากับช่วยแก้ปัญหาใหญ่ให้สังคม
แนวคิดการช่วยเหลือคนจนให้มีบ้าน เกิดขึ้นเมื่อครั้งลงพื้นที่หาเสียงครั้งแรกของดร.ทักษิณ เพราะ ทุกครั้งที่ลงพื้นที่ ดร.ทักษิณ จะคอยพูดคุยกับชาวบ้านเพื่อรับฟังปัญหาความทุกข์ใจต่างๆ ทำเช่นนี้ อยู่เสมอ จนทราบว่าหนึ่งในสิ่งที่ชาวบ้านวิตกกังวลคือปัญหาที่อยู่อาศัย ทั้งไม่มีบ้านอยู่ หรืออยู่ในชุมชนที่ไม่ได้มาตรฐาน หรือแม้แต่ปัญหาไล่รื้อ นี่จึงเป็นการบ้านข้อใหญ่ของ ดร.ทักษิณ ในการ หาหนทางแก้ไขเรื่องความเหลื่อมล้ำของคนในสังคม
หลังได้รับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ดร.ทักษิณ ในนามพรรคไทยรักไทย ได้ประกาศนโยบายลดความเหลื่อมล้ำสำคัญๆ หลายโครงการ หนึ่งในนั้นคือ “โครงการบ้านเอื้ออาทร” มีเป้าหมายในการแก้ไขปัญหาเรื่องที่อยู่อาศัยของกลุ่มผู้ด้อยโอกาสและผู้มีรายได้น้อย โดยการจัดสร้างที่อยู่อาศัยที่ได้มาตรฐานในชุมชนที่มีสภาพแวดล้อมเหมาะสม พร้อมระบบสาธารณูปโภคที่จำเป็น โดยเปิดโอกาสให้ผู้มีรายได้น้อยเช่าซื้อที่อยู่อาศัยเป็นของตัวเองในระดับราคาที่พวกเขาสามารถรับภาระได้ และในที่สุดเมื่อวันที่ 14 มกราคม 2546 ได้มีมติ ครม. เห็นชอบให้การสนับสนุนเงินอุดหนุน “โครงการบ้านเอื้ออาทร” เพื่อให้ผู้มีรายได้น้อยและผู้ด้อยโอกาสได้เป็นเจ้าของบ้านหลังแรก นับเป็นความหวังใหม่ของคนจนที่จะมีโอกาสมีบ้านเป็นของตัวเอง
“สมัยที่ผมหาเสียงครั้งแรก ได้เดินทางมาพบกับผู้นำชุมชนต่าง ๆ ก็ได้รับทราบว่า สิ่งที่ชุมชนวิตกกังวลมากที่สุด คือปัญหาที่อยู่อาศัย และการไล่รื้อ จึงเก็บเรื่องนี้มาเป็นการบ้าน และได้เริ่มโครงการบ้านมั่นคงเพื่อรองรับปัญหาคนจนไม่มีบ้านเมื่อมีโอกาสมาเป็นรัฐบาล และยืนยันว่ารัฐบาลนี้จะดำเนินโครงการบ้านมั่นคงและบ้านเอื้ออาทรต่อไปให้ครบ 1 ล้านยูนิต ตามที่ตั้งเป้าไว้”
เป้าหมายโครงการ “บ้านเอื้ออาทร” คือการสร้างบ้านให้กับประชาชนทั่วประเทศ จำนวน 1 ล้านหลัง มีทั้งคอนโด บ้านเดี่ยว บ้านแถว และบ้านแฝด ราคาอยู่ในช่วง 400,000 ถึง 700,000 บาท ตั้งหลักเกณฑ์ให้กับผู้มีรายได้ครัวเรือนเดือนละไม่เกิน 10,000 ถึง 15,000 บาท โดยให้การเคหะแห่งชาติเป็นผู้รับผิดชอบดำเนินการก่อสร้าง และให้ประชาชนผ่อนชำระกับธนาคารอาคารสงเคราะห์ ซึ่งการเปิดตัวโครงการบ้านเอื้ออาทรครั้งแรกถือว่าประสบความสำเร็จอย่างมาก มีผู้สนใจร่วมจองล้นหลามจนต้องใช้วิธีจับสลาก ซึ่ง ดร.ทักษิณ เป็นผู้ไปจับสลากครั้งแรกด้วยตัวเอง
“ผมรู้สึกดีใจที่ได้มาพบพี่น้องประชาชนในงานเปิดตัวโครงการบ้านเอื้ออาทรครั้งนี้ เพราะได้เห็นความคืบหน้าในสิ่งที่เป็นนโยบายของรัฐบาล เพื่อช่วยเหลือประชาชนให้มีที่อยู่อาศัย เพราะถ้าทุกคนมีที่อยู่อาศัย และมีสภาพแวดล้อมที่ดี ก็จะทำให้มีเวลาคิดหาทางประกอบอาชีพ และใช้ศักยภาพในการทำงานได้อย่างเต็มที่ โดยรัฐบาลจะเร่งดำเนินการตามที่ตั้งเป้าไว้ให้ครบภายในเวลา 5-6 ปี เพื่อให้เมืองไทยของเราไม่มีสลัม” ดร.ทักษิณ ชินวัตร ในงานเปิดบ้านมั่นคงชุมชนบ่อนไก่
โครงการบ้านเอื้ออาทร เป็นหนึ่งในเครื่องมือของการลดความเหลื่อมล้ำตามนโยบายของรัฐบาล ยุค ดร.ทักษิณ ซึ่งนอกจากโครงการบ้านเอื้ออาทรแล้ว ก็ยังมีอีกหลายโครงการที่ ดร.ทักษิณ ได้ประกาศสงครามกับความยากจนเพื่อลดความเหลื่อมล้ำของคนไทย ไม่ว่าจะเป็นการมีสิทธิ์รักษาพยาบาลที่เท่าเทียมกันอย่างโครงการ 30 บาทรักษาทุกโรค โครงการพักชำระหนี้เกษตรกร โครงการกองทุนหมู่บ้าน และอีกหลากหลายโครงการ ทั้งหมดนี้ก็เพื่อหวังให้คนไทยทุกคนได้ยกระดับคุณภาพชีวิตและมีสิทธิที่เท่าเทียม
